Lobith 1672: Franse glorie - Hollands debacle
Passage du Rhin - Tolhuys-Lobith
1672
Franse glorie - Hollands debacle
De Heemkundekring Rijnwaarden (HKR) presenteert vanaf 11-12 juni 2022 publicaties, foto’s, film, voorwerpen, originele en kopieën van kunstwerken en (historische) landkaarten, die verband houden met de overtocht van zo’n 15.000 soldaten over de Rijn bij Lobith in het Rampjaar 1672. Bij deze in Frankrijk beroemde Passage du Rhin was de Zonnekoning Lodewijk XIV hoogstpersoonlijk aanwezig als bevelhebber.
Eerste opzet
Aan de hand van historische kaarten en afbeeldingen geprojecteerd in het huidige landschap verzorgt Ferdinand van Hemmen, landschap-historicus, een openingslezing in het hervormd kerkje in Lobith (bouwjaar 1660). Een speciaal ‘1672-biertje’ wordt gebrouwen en gepresenteerd. Er volgt een onthulling van een maquette van het tot de 17e eeuw beroemde Lobithse kasteel, het Tolhuys, vlakbij de plaats waar het ooit stond. Een expositie in het Gezondheidscentrum Geuzenwaard is in de maak. Er wordt gewerkt aan een reader met achtergrondinformatie als ook aan een documentaire met dronebeelden van het toen ‘strategische’ rivierlandschap vanaf Wesel (Duitsland), via Lobith tot aan Schenkenschans aan de overzijde van de huidige Rijn in Duitsland. Tot slot staat historische wandelroute gepland.
Het streven is het gepresenteerde zoveel mogelijk digitaal toegankelijk te maken. Dat geldt bijvoorbeeld voor landschapsmarkeringen of tentoongestelde voorwerpen, landkaarten en afbeeldingen.
De bedoeling is om op deze manier ‘lokale geschiedenis met een internationaal historische impact’ zicht- en tastbaar te maken voor een zo’n groot mogelijk publiek. De lokale bevolking hoort dan bij uitstek tot de doelgroep, maar ook toeristen, scholieren, (wetenschap)journalisten, regionale beleidsmakers en (toeristische) ondernemers. De activiteiten sluiten aan bij de Nationale Rampjaarherdenking (zie https://rampjaarherdenking.nl/) en zullen 11-12 juni starten op en rondom de markt van Lobith, een locatie in de directe nabijheid van het vroegere kasteel het ‘Tolhuys’ en de oorspronkelijke overtochtplaats. Er wordt samengewerkt met de Hogeschool Arnhem-Nijmegen, met lokale ondernemers en met het Liemers museum in Zevenaar.
Achtergrondinformatie
Met hun Rampjaar-herdenkingsactiviteiten beogen de initiatiefnemers bekendheid te geven aan de ‘glorieuze’ Franse Rijnovertocht bij Lobith en de rampzalige reactie van het toenmalige Nederland hierop. Zij streven naar een blijvende awareness (bewustzijn) van het cultuur-, militair- en landschaps-historische belang van Lobith en omgeving tijdens de 17e-eeuwse ‘Guerre de Hollande’ (Hollandse oorlog). Oorzaak van een awareness-tekort lijkt te maken te hebben met een overheersend ‘Hollands perspectief’ op de geschiedschrijving met onvoldoende aandacht voor niet-Hollandse (lees Franse) cultuurhistorische bronnen.
De Hollandse oorlog begon in het Rampjaar 1672 en eindigde met de Vrede van Nijmegen in 1678. Het was een aanvalsoorlog van het toenmalige Frankrijk samen met Engeland, Zweden en de bisdommen Keulen en Münster tegen ‘Les Provences Unies des Pays Bas’ (de Provinciën van de Verenigde Nederlanden).
Het Franse perspectief
De initiatiefnemers gaan ook uit van het Franse perspectief met verwijzing naar de vele kunstwerken en teksten die gemaakt zijn naar aanleiding van de Passage du Rhin. Er zullen weinig Franse oorlogshandelingen bestaan die vaker zijn afgebeeld dan deze Rijnovertocht bij Lobith. De afbeeldingen zijn te vinden op schilderijen, beeldhouwwerken (bijv. op een grote triomfboog in Parijs), plafondschilderingen (bijv. in Versailles), bas-reliëfs, gobelins en munten. Bovendien bestaan de afbeeldingen als schoolboekillustraties, opticaprenten, albumplaatjes, speelmateriaal voor kijkdozen voor kinderen en als reclamemateriaal, bijvoorbeeld voor chocolade of koekjes. Origineel materiaal en kopieën hiervan zullen ruimschoots getoond worden.
Contact: info@heemkundekringrijnwaarden.nl
Telefoon: 06 2044 1758 (Hein Janssens, voorzitter HKR); 06 3024 6388 (Maria Snip, secretaris HKR).
