Kaart Passavant
‘Caarte van de rivieren den
Bovenrhijn van Embrick tot Schenkenschans en vandaer de Wael een uyr
beneedewaerts tot de rigter Vermeer, gelijck oock den Nederrijn voorbij het
Tolhuys tot aen den Houtbergh, 16 maart 1697’ door Gerard
Passavant (????-1706). Tekening op perkament 73 x 175 cm. Collectie Gelders Archief.
Emmerich (oost) links, Schenkenschans (zuid) boven.
Situatie vergelijkbaar met 1672. Boterdijk loopt langs Geuzenwaard en tussen Nederrijn
en Waal van Tolhuys (centrum kaart) naar Schenkenschans.
De Gelderse landmeter Gerard Passavant (????-1706)
maakte rond 1696 in opdracht van de Raad van State verschillende kaarten om
maatregelen te kunnen nemen om de waterstand van de Neder-Rijn, IJssel en Waal
te verbeteren. Dat de waterstanden van de IJssel bij Doesburg en van de Rijn
bij het Tolhuys laag was de Zonnekoning Lodewijk XIV ook opgevallen. Het was
een meevaller voor zijn ‘Passage du Rhin’. Voor een niet-wetende in het
Parijs en Versailles van toen was mede door de lage waterstand de ‘Passage
du Rhin’ bij het Tolhuys relatief gemakkelijk glorieus uit te buiten. De
Franse legerleiding had namelijk aanvankelijk niet onder stoelen of banken gestoken
op te zien tegen al die grote rivieren die ze zouden moeten oversteken om de
Verenigde Nederlanden binnen te vallen. De kiezelrijke bodem van de
doorwaadbare plaats bij het Tolhuys, die Passavant beschrijft, zal het de Franse
paarden bij hun Rijnoversteek overigens niet gemakkelijk hebben gemaakt.