Interview Goris Schimmel (1936)

16 januari 2025, Lobith
Door Henny van der Meijden

Jullie moesten gaan evacueren uit Spijk. Hoe oud was je in 45?
Ik ben in 36 geboren. Dus ik was dus 9. We kregen de opdracht van de Duitse Wehrmacht, heb ik later nagevraagd. Wij moesten weg in verband met de beschietingen. De Elterberg lag onder vuur, wel 72 uur lang. We konden dat gewoon hoorden eerst boem en dan een paar seconde later gefluit en dan sloeg weer een granaat de Elterberg in. En toen zijn wij vertrokken met hulp met paard en wagen, mijn fietsje was achter de kar gespannen. Ik heb veel gelopen en veel stukken gefietst. We zijn via Emmerik via de Moddeich, naar ’s Heerenberg gegaan. Bij de witte paters hebben wij overnacht en vandaaruit moesten wij doortrekken naar Lichtenvoorde, bij een grote boer. En die boer die vroeg aan mijn vader en mijn oom, want een broer van mijn vader die was vroeger ook altijd bij ons in de kost en die is later ook altijd bij ons gebleven. En toen vroeg die boer: ‘zijn jullie bereid om hier te blijven en mij te helpen want mijn knechten zijn weg’ toen zei mijn vader: ‘nou dat vind ik prima.’ Dus die boer die neemt contact op met die Commissie die de evacuatie verzorgde. Maar dat mocht niet want wij moesten in plaats maken voor de volgende lichting . En toen zijn wij uit Lichtenvoorde vertrokken naar Diepenbroek en daar hebben wij bij de familie Ardes zoveel maanden gezeten tot mei 45. Toen mochten ze eerst gaan kijken voordat wij via dat bureau weer terug mochten naar Spijk.

En hoe kwamen jullie terug?
We zijn teruggekomen weer met paard en wagen en toen zijn wij, hoe heet die boerderij, je had daar vroeger een veerpontje. Bij Houberg, want de brug lag eruit. Ze hebben ons over gezet met een roeibootje en aan de andere kant stond weer een vervoermiddel voor onze spulletjes naar Spijk.

Toen kwamen jullie terug in Spijk. En dat huis waar jullie in woonden?
Vroeger heette dat De Onrust, dat waren 14 aaneen gebouwde woningen op een rij. Er was niet veel schade aan die huizen, ramen en deuren dat zat er allemaal nog, geen inslag van bommen of granaten of zo. Wel waren de huizen meestal leeggehaald. Later is de helft gerenoveerd en de rest is gesloopt en nieuwgebouwd. Ons huis was niet erg kapot. Mijn vader en moeder die hadden ongeveer een jaar eerder, een nieuw bankstel gekocht en dat was foetsie, het was weg, de kamer was leeg, de stoelen de tafels, alles was weg. Mijn vader moest weer beginnen bij de steenfabriek om de persen op te bouwen en weer op gang te brengen. Er was een stalmeester van de steenfabriek Daems, die woonde in dat grote witte huis aan de dijk en die vroeg aan mijn vader of hij een keer koffie kwam drinken. Dus mijn vader doet dat en die gaat netjes in die stoel zitten en die zit zo te kijken toen zei hij zo tegen die man: ‘wat een bekend bankstel lijkt mij dat.’ En toen zei die man nou ja, bij ons hebben ze het gelukkig niet weggehaald is dat alles blijven staan.’ Mijn vader vroeg of hij even onder die stoel mocht kijken. Die man kiept die stoel om, hij beurt een flap op en dan staat daar ‘familie Schimmel’ onder geschreven. En toen was de boot aan. Dus die was al eerder hier geweest en ja en god weet wat die allemaal….

Schade in Spijk
Er is verder buiten die bommenwerper die er gevallen is in 1939 niets neergekomen in Spijk. Natuurlijk wel op de steenfabriek. Er waren ook luchtgevechten. Als wij in oorlogstijd van school op de Ameidsedam naar huis gingen, moesten wij onder langs de dijk lopen. We mochten niet over de dijk lopen want daar had je iedere keer luchtgevechten boven de Rijn en de aanval op het Ruhrgebied. Ik kan me geen schade herinneren, ook de kerk was niet beschadigd, ondanks het feit dat Spijk in het schutsveld van de Duitsers op de Elterberg en de geallieerden in Nijmegen. Eén keer was het raak, nog vóór de evacuatie, toen waren wij nog daar. Daar was een gezin en de moeder die had 's morgens wat uit de schuur gehaald. En op een gegeven moment hoorden we allemaal een flinke knal en toen ze weer naar buiten liep toen was de deur half weg. Dus toen was een blindganger terechtgekomen.

Goris Schimmel in Spijk

Evacuatie in Diepenheim
Jaren later gingen we met onze vriendengroep naar de Holterberg op vakantie. Op mijn verzoek stopten we in Diepenheim in een café om koffie te drinken. Daar hingen foto’s in de gang. De eigenaar vroeg waar ik naar keek. ‘Dat was tocht de boerderij van de familie Ardés? En dat is toch de school die daar stond? Wij zaten bij de familie Ardés geëvacueerd gezeten. Wij zaten in de kelder maar daar konden we over de weg kijken en wij gezien dat de geallieerden die grote schoorsteen eraf geschoten hebben, die hebben ze helemaal kapot geschoten. Van de familie leefde niemand meer, volgens de café eigenaar, alleen de zoon, maar die heb ik nooit gezien dus dat had geen zin om daar naar toe te gaan. Eerder was is met mijn ouders nog wel in Diepenheim bij de familie Ardés geweest.

Toen kwamen jullie terug. Ging je meteen weer naar school?
In de oorlog was ik gewoon naar school geweest. Toen we weer terug kwamen was de school nog niet open, dat is wat later gekomen. Je begon meteen met het opknappen van de moestuin, zodat er weer gezaaid kon worden.

Nog een verhaal uit die tijd
Wat ik nog wel wil zeggen toen die bommenwerper is gevallen op Spijk, had die onder de vleugels van die grote soort jute tanks met brandstof erin om de vlucht terug te kunnen maken en die lagen hier in een wei. Daar namen we wat van mee. Mijn moeder maakte de kachel aan met een beetje van dat spul. Maar op een ochtend gooide ze wat van dat spul op brandende houtblokken in de kachel en whoem, een steekvlam. Ze was onder de armen helemaal verbrand, de kin helemaal verbrand, de neus verbrand, de wenkbrauwen weg. De hulp werd ingeroepen van een Engelse dokter die daar met zijn detachement gelegerd was. Hij kwam elke dag om haar te verzorgen. Heel lang hebben we met de feestdagen, zo met kerst, een kaart gestuurd en dan kregen we ook altijd van dat gezin een kaart terug. Ik ben helaas, door het verhuizen en het verloop van de tijd, het adres kwijtgeraakt. Maar het was in Engeland, ja in Engeland.