OP DE GRAVENWAARD
1. Geerlingshof
Bouw-, eigendoms- en bewoningsgeschiedenis
Deze op een terp gebouwde hofstede heeft een geschiedenis die teruggaat tot in de 17e eeuw. Op kaarten uit de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) komt ze al voor met de benaming `Van Berck`. Sinds het einde van de 18e eeuw wordt ze bewoond door het landbouwersgeslacht Derksen.
Tijdens de oorlog 1940-1945 diende de boerderij als een onderduikadres voor een joods meisje en enkele ontvluchte geallieerde piloten en krijgsgevangen. Het echtpaar Derksen-Bernstein kreeg postuum in 1999 de joodse Yad Vashem onderscheiding van de staat Israël.
Thans wordt de boerderij nog bewoond door twee ongehuwde dochters van dit echtpaar.
Architectuurbeschrijving (1990)
T-boerderij, asymmetrisch ingedeeld met middenrisaliet en hoeklisenen. Twee bouwlagen. Baksteen, gepleisterde plint, gemetselde banden van siermetselwerk, gemetselde rand onder dakrand, in achtergevel rand onder dak.
Deur met bovenlicht, zes-ruits schuiframen, luiken, stolpramen op verdieping, in linkerzijvleugel niet oorspronkelijke vensters. In achterhuis luikjes met halfronde stalramen. In achtergevel rondboogvormige deeldeuren en luiken, rondvenster, niet oorspronkelijke staldeur.
Zadeldak, betonpannen, gemetselde schoorsteen, windveren. Op achterhuis wolfdak, golfplaten en windveren
Oudste bouwdatering 1870-1875. Achterhuis vermoedelijk van iets oudere datum dan het voorhuis.
Veestal (oorspronkelijk graanschuur): asymmetrisch ingedeelde gevel, baksteen, smeedijzeren ankers, gemetselde rand. Achtergevel is symmetrisch ingedeeld, baksteen, gemetselde rand onder dak.
Drie korfboogvormige deeldeuren, waarvan twee dichtgemetseld, twee rondboogvormige dichtgemetselde stalramen, rondvenster. In zijgevel luikjes met halfronde stalramen, rondboogvormige stalramen met roedenindeling. In achtergevel rondboogvormige staldeuren.
2. Vierkenshof (‘s-Gravenwaardsedijk 106)
Bouw-, eigendoms- en bewoningsgeschiedenis
De oorsprong van de hofstede Vierkenshof aan de ‘s-Gravenwaardsedijk is in het duister gehuld. De boerderij heette in de 16e eeuw nog `Wijnenhof` of `Haus Wijnen` naar een bekend geslacht van regionale bestuurders. Ze was gelegen in de zogenaamde Saarbrügger- of ‘s-Gravenwaard. Dit was Kleefs territorium, net als het Tolhuys. De boerderij was later een van de Pruisische domeinhoven, die in 1813 verkocht werd aan Duitse grootgrondbezitters.
In 1910 moet er een brand geweest zijn die het woonhuis in de as legde. Daarna werd het herbouwd. In 1911 werd douairière Eva den Tex-Ketjen te Amsterdam alleen-eigenares. Zij bracht enige bouwkundige veranderingen aan. Zij verkocht Vierkenshof in 1927 aan de landbouwer Jan Christoffel Volman.
Op 1 september 1999 werd de oude hofstede annex gebouwen verkocht aan Nicolaas Cornelis Markerink (*1946) en zijn echtgenote Johanna Gerarda Catharina Maria Deeken (*1945).
Architectuurbeschrijving (1990)
Veeschuur met zadeldak. Symmetrisch ingedeelde gevels, baksteen, gepleisterde plint, smeedijzeren ankers, hoeklisenen die in zijgevels velden omsluiten, gemetselde rand onder dak. Segmentboogvormige en rondboogvormige deeldeuren, niet oorspronkelijke poort, rondboogvormige hooiluiken en stalramen met roedenindeling, rondvenster. Afgewolfd dak, gesmoorde Hollandse pannen, golfplaten, windveren, geveltopeken.